• Regulaminy
• Zbiory

• Program realizacji

• Czy wiesz, że...
• Cytaty
• Książki z autografem

• Dla rodzica
• Dla ucznia
• Dekalog cyfrowego obywatela
• Netykieta
• Słowniczek internauty

• Złota lista dla dzieci
• Dla rodziców

• Biografia
• O prawach dziecka
• O wychowaniu
• Działalność literacka
• Prośba dziecka
• Złote myśli
• Cytaty o Korczaku

BIOGRAFIA JANUSZA KORCZAKA

Janusz Korczak, właściwie Henryk Goldszmit, znany też jako Stary Doktor lub Pan Doktor, urodził się 22 lipca 1878 lub 1879 w Warszawie w spolonizowanej rodzinie żydowskiej, jako syn adwokata Józefa Goldszmita i Cecylii z domu Gębickiej.
W latach 1886-1897 uczęszczał do szkoły początkowej, a następnie do ośmioklasowego gimnazjum na warszawskiej Pradze.
Dorastanie i dojrzewanie Janusza Korczaka przebiegało w trudnych warunkach materialnych. Po śmierci ojca w 1896, jako uczeń V klasy (miał wtedy 17-18 lat) udzielał korepetycji, by pomóc w utrzymaniu rodziny.
W 1898 rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Cesarskiego w Warszawie. Latem 1899 roku przebywał w Szwajcarii, aby bliżej poznać działalność i twórczość pedagogiczną Pestalozziego. Będąc tam, szczególnie interesował się szkołami i szpitalami dziecięcymi oraz bezpłatnymi czytelniami pism dla dzieci i młodzieży.
17 marca 1905 otrzymał dyplom lekarza – po wysłuchaniu pięcioletniego kursu nauk medycznych i złożeniu obowiązującego egzaminu.
Brał udział – jako lekarz – w wojnie rosyjsko-japońskiej (1905) i za swą służbę awansował do stopnia majora.
W latach 1903-1912 pracował jako pediatra w Szpitalu dla Dzieci im. Bersonów i Baumanów. Ofiarnie wypełniał swe obowiązki. Nie unikał proletariackich części miasta. Od ubogich pacjentów nie pobierał wynagrodzenia.
W ciągu roku 1907 podnosił swe kwalifikacje w Berlinie. Słuchał wykładów i odbywał praktykę w klinikach dziecięcych oraz analizował sposoby pracy w specjalistycznych zakładach wychowawczych. W 1910 r. przebywał w Paryżu dla uzupełnienia studiów medycznych, a w 1911r. w Londynie, zwiedzał szkoły i przytułku dla dzieci w Forest Hill.
W 1911 roku podjął decyzję, że nie założy rodziny. Wszystkie dzieci, które leczył lub wychowywał, uważał za własne. Jego późniejsza działalność potwierdziła tę postawę.
Pomiędzy 1914-1918 był młodszym ordynatorem szpitala dywizyjnego na froncie ukraińskim. Następnie został odwołany do pracy lekarskiej w przytułkach dla dzieci ukraińskich pod Kijowem. Pracował krótko dla domu wychowawczego dla chłopców polskich w Kijowie, który prowadziła Maryna Rogowska-Falska.
W 1918 r. Korczak wrócił do Warszawy i czasowo pełnił służbę lekarza w szpitalu epidemicznym w Łodzi i na Kamionku pod Warszawą.
Działalność literacka i radiowa
Korczak w 1898 wziął udział w konkursie na sztukę teatralną, ogłoszonym przez Kurier Warszawski. Wysłał czteroaktowy dramat Którędy? i podpisał się: Janasz Korczak. Lekturze powieści Kraszewskiego Historii o Janaszu Korczaku i pięknej miecznikównie i błędowi zecera (Janasz – Janusz) zawdzięczał swój późniejszy pseudonim.
W lutym 1900 pod innym imieniem: Hen-Ryk, zaczął współpracować z tygodnikiem satyrycznym "Kolce" jako współautor zespołowo pisanej sensacyjnej powieści - Lokaj.
Od 1901 roku zaczął pisać felietony. W tym samym roku ukazała się powieść Dzieci ulicy, najpierw w odcinkach w Czytelni dla Wszystkich (nr 1-18), a następnie w wydaniu książkowym.
W latach 1903-1905 był felietonistą w czasopiśmie Głos, w którym prowadził rubrykę Na widnokręgach. W styczniu 1904 na łamach Głosu zaczęła ukazywać się powieść w odcinkach Dziecko salonu, która przyniosła mu światowy rozgłos. W 1906 powieść ta ukazała się w wydaniu książkowym. Ponadto w 1939 wydał: Pedagogikę żartobliwą, Moje wakacje, Gadaninki radiowe Starego Doktora.
Korczak prowadził szeroką działalność popularyzatorską w obronie praw dziecka za pośrednictwem radia. Sekretarzem, a potem współpracownikiem Korczaka był Igor Newerly. Przedwojenne pedagogiczne audycje doktora zostały zdjęte z anteny po tym, jak słuchacze zaczęli wyrażać niezadowolenie powodowane odmiennością etniczną ich autora.
Henryk Goldszmit od 1896 roku publikował w wielu czasopismach humoreski, artykuły na tematy społeczne, obyczajowe i wychowawcze. Jest także autorem kilkunastu, tłumaczonych na obce języki, popularnych powieści dla i o dzieciach.
W 1937 został odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury.
Dom Sierot i Nasz Dom
Janusz Korczak razem ze Stefanią Wilczyńską założył i prowadził Dom Sierot – dla dzieci żydowskich w Warszawie (1912 - 1942). Dom znajdował się przy ulicy Krochmalnej 92, został wybudowany przez Towarzystwo Pomocy dla sierot specjalnie na rzecz jednostki kierowanej przez Korczaka. 2 października 1940 roku Dom Sierot został przeniesiony do getta na ulicę Chłodną 33. W 1940, w czasie przenoszenia Domu Sierot, jego opiekun – został aresztowany. Uwięziono go na Pawiaku i po kilku miesiącach zwolniono za kaucją. Kolejnym lokum dla Domu była ulica Sienna 16/Śliska 9.
Przed wojną współprowadził wraz z Maryną Falską sierociniec dla dzieci polskich Nasz Dom (1919-1936) mieszczący się na Bielanach przy ulicy Jana Kasprowicza 203, gdzie stosował nowatorskie metody pedagogiczne.
Korczak był zwolennikiem emancypacji dziecka, jego samostanowienia i poszanowania praw. Samorządy wychowanków – małe parlamenty, imitowały świat dorosłych i przygotowywały małych ludzi do życia dorosłego. Podobnie było z innymi instytucjami, które istniały w rzeczywistości, a zostały zminiaturyzowane i zaadaptowane na potrzeby dziecka (np. sądy). Lekarz Korczak opowiadał się za resocjalizacją oraz kompleksową i nowatorską opieką nad dziećmi z tak zwanego marginesu społecznego.
Mały Przegląd - pierwsze czasopismo prowadzone przez dzieci
Janusz Korczak w 1926r. założył Mały Przegląd, który redagował przez 4 lata. Po 1930 r. redakcją kierował Igor Newerly. Redakcja mieściła się w Warszawie przy ulicy Nowolipki 7. Pismo było tygodniowym dodatkiem do czasopisma Nasz Przegląd i było unikalnym periodykiem pisanym przez dzieci i młodzież. Dzieci, które przesyłały listy były korespondentami lub współpracownikami. Ostatni numer został wydany 1 września 1939r.
Getto Warszawskie
Janusz Korczak w czasie wojny nosił polski mundur wojskowy i nie aprobował dyskryminacyjnego oznaczania Żydów niebieską lub żółtą Gwiazdą Dawida. Uważał, że było to bezczeszczenie symbolu.
Ostatnie trzy miesiące swojego życia (od maja 1942) spędził w Getcie warszawskim, gdzie w wolnych chwilach tworzył pamiętnik (opublikowany w Warszawie w 1958 roku). Newerly, późniejszy jego biograf, próbował w tym czasie dostarczyć mu fałszywe dokumenty z aryjskiej części miasta, ale Korczak odmówił wyjścia z getta. Nie zdecydował się opuścić swych podopiecznych, choć międzynarodowa sława dawała mu szansę na przeczekanie wojny w każdym neutralnym kraju Zachodu.
Jego ostatni zapisek w Dzienniku datuje się na 5 lub 6 sierpnia 1942 r.
Zginął wraz z wychowankami – wywieziony na początku sierpnia 1942 z getta w wagonie bydlęcym. Dobrowolnie towarzyszył im w drodze na śmierć w komorze gazowej obozu zagłady w Treblince. Zmarł 5 sierpnia lub 6 sierpnia 1942r.
Był lekarzem, pedagogiem, pisarzem, publicystą, działaczem społecznym.
Wzorce, jakie uosabiał Janusz Korczak:

• bezgraniczne poświęcenie i heroizm,
• wielka wprost tytaniczna praca,
• umiłowanie drugiego człowieka,
• poszanowanie godności dziecka,
• walka o godność dziecka.