A, B, C WYCHOWANIA JANUSZA KORCZAKA
Zadaniem wychowania jest:
• Kształcić serce.
• Kształcić umysł.
• Połączyć to wszystko z układnością form.
• Rozwinąć dodatnie cechy zrodzonego charakteru dzieci.
• Stłumić ujemne.
• Tworzyć nabyty charakter dziecka.
• Uczynić z dziecka człowieka pożytecznego, szlachetnego, szczęśliwego.
PRZY KOŁYSCE
„Matko, bądź błogosławiona! Jeśli nie ugniesz się pod brzemieniem ciężkiego obowiązku, nie odstąpisz od postanowienia, by życie swe poświęcić dziecku; jeśli wychowasz je tak, by w miłości bliźniego, w czynieniu mu dobrze własne szczęście znajdowało”.
DZIECI
„Człowiek posiada charakter odziedziczony i nabyty. Pierwszy przekazują mu drogą dziedziczności rodzice, drugie daje mu wychowanie”.
Ojcze, matko...” weź trzy, cztery książki pedagogiczne, poczytaj je, a zobaczysz, ile i jak wielkie błędy popełniłeś w wychowaniu swego syna”.
SERCE
„Dziecko... kąpiąc się w atmosferze miłości, otrzymując ciągle jej dowody, dochodzi wreszcie do tego, że samo – daje”.
„Żądaj od dziecka... wdzięczności, bo tym rozwiniesz w nim ciążenie ku innym, nauczysz je znajdować radość w radości innych – nauczysz je „mieć serce”.
UMYSŁ
„Niech dziecko pozna świat, na którym żyje, kraj w którym przemieszkuje, ludzi z którymi życie je łączy, niech pozna wszechstronnie to życie, niech pozna obowiązki, które ono nakłada, niech odczytuje sercem, a będzie człowiekiem”.
WOLA
„Przyzwyczajmy dziecię od lat najmłodszych do samodzielności i wytrwałości”.
„... można wyrobić dziecku wolę nabytą... A matki tak mało zwracają uwagi na tę, tak ważną stronę wychowania”.
„Rodzice: pomagajcie dziecku w jego przedsięwzięciach. Jeśli postanowiło coś, niech uczyni to, choćby mu to miało przyjść z wielkim trudem. Całe wychowanie umysłowe zmierzać powinno do utrwalenia silnej woli, do chcenia moralnego”.
WYOBRAŹNIA
„Strzeżcie... tej strony ducha waszych dzieci”.
„Rozwijania wyobraźni... lekceważyć nie należy żadną miarą”.
„Wystrzegajmy się straszenia dzieci.”
SWOBODA
„Dziecko powinno rosnąć swobodnie jak drzewo. Należy się starać, aby grunt był zdrowy i pożywny, powietrze czyste, aby było dużo słońca i ciepła. Jeśli rodzice odejmują mu, zabraniają tego, czego charakter jego i natura wymagają, jeżeli nierozważnie obcinają wszystkie młode, zdrowe pędy dlatego jedynie, że wyrobili sobie inny ideał, którego ich dziecko może być wcieleniem, to ostatecznie otrzymują w rezultacie bojaźliwą, ostrzyżoną, karłowatą roślinkę zamiast wymarzonego ideału”.
„Baczmy, co charakter dziecka nam daje, czytajmy w duszy jego jak w książce, otoczmy dziecko miłością, czytajmy w duszy jego jak w książce, otoczmy dziecko miłością, nie bojąc się wcale rozumnie je kochać, i pozwólmy rozwijać się... w czystej atmosferze, jaką dom nasz wytwarza”.
„Szukajmy w dzieciach przymiotów... rozwijajmy je”.
KARY I NAGRODY
„W używaniu nagan bądźmy oszczędni, ażeby było skuteczniejsze”.
„Karzmy tylko wtedy, kiedy jesteśmy zupełnie spokojni”.
„Niech każda matka uważa, aby nie zepsuć dziecko przez nierozumne, gadatliwe moralizowanie, niech morałów wychowaniu jej będzie jak najmniej, a jak najwięcej dobrych przykładów z życia lub książki”.
„Czego darować rodzicom nie mogę, na co patrzałbym ze wstrętem, to – na uderzenie dziecka w twarz”.
„Niech nagrody nasze ściśle będą obrachowane”.
ROZRYWKI
„Niech dziecko nigdy się nie nudzi, nuda jest złym doradcą; niech dziecko wolne od zajęć chwile spędza na rozrywkach wesołych, nie hałaśliwych, ale miłych, pogodnych”.
ZABAWKI I KSIĄŻKI
„Zabawki i książki dla dzieci nie powinny być zbyt kosztowne, powinny być zastosowane ściśle do wieku dziecka, powinny mieć za cel rozwijanie umysłu i serca dziecka”.
ZDROWIE
„Czego żądać należy od rodziców? By szanowali własne swoje zdrowie”.
„Nie zaniedbujmy...rozwijania dzieci...To zdrowie, które mu damy, będzie mu służyło lat dziesiątki”.
NAJSTARSZE
„W miłości ku dzieciom nie powinno być różnicy... Pamiętajmy, że im mniej robimy między dziećmi różnicy, tym szczerzej się kochają. A miłość w rodzeństwie – to rzecz ważna”.
WIECZORY JESIENNE
„Książka powinna być nieodłącznym towarzyszem życia”.
„Ileż to dobrego przynosi wspólne głośne czytanie”.
ŻYCIE LUDZKIE
Od kogo zależy, w czyjej jest mocy, aby zniszczyć nasiona złego w duszy dziecka, a wyhodować tylko dobro? Przede wszystkim od rodziców, od matki....matki obowiązkiem jest dobrym przykładem i łagodnym postępowaniem wzmacniać to, co dobre, tłumić to, co złe. Matka winna zaskarbić sobie szczerość dziecka, gdyż tylko wówczas, gdy dziecię zwierza się jej z czynów i myśli swoich, może ona trzymać w swej dłoni ster, którym kieruje duszą dziecka.
TO I OWO
„Rodzice powinni traktować naukę jako swój obowiązek względem dzieci, a nie jako zaspokojenie swojej dumy, powinni mieć na celu uszlachetnienie umysłu i serca dzieci przez wiedzę, a nie wywyższenie ich pond ich rówieśników...”
Janusz Korczak wypowiadał się na temat kształtu rodziny w piśmie „Czytelnia” w podtytule: „Tygodnik literacko-powieściowy dla rodzin polskich”.
„Rodzina powinna zajmować pierwsze miejsce jako cel życia”.
„Kto ma rodzinę, pierwszym jego obowiązkiem jest pracować dla rodziny, myśleć o jej dobrobycie, o jej przyszłości”.
Janusz Korczak: Na mównicy. Publicystyka społeczna (1898 – 1912), Oficyna Wydawnicza, Latona, Warszawa 1994
|
